Rachunkowość. Ewidencja kredytu w rachunku bieżącym

Zaklasyfikowanie kredytu do krótkoterminowego czy długoterminowego zależy od terminu spłaty, licząc od daty, na jaką jest sporządzane sprawozdanie finansowe, w którym ujęte są te informacje, a nie od rodzaju kredytu w momencie jego zaciągania.

Monitoring i analiza rozrachunków jest podstawą prawidłowego funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Przykładowo, może wystąpić sytuacja, gdy powstanie konieczność dokonania zapłaty lub spłaty zobowiązania, a jednostka nie będzie dysponowała wolnymi środkami.

Jeżeli dodatkowo zapłata ta będzie wymagalna w bardzo krótkim terminie, to nawet przy zachowaniu zdolności kredytowej trzeba będzie poczekać na decyzję banku o przyznaniu środków.

Aby zapobiec tego rodzaju sytuacjom, przedsiębiorstwo może zawrzeć z bankiem umowę kredytu odnawialnego w rachunku bieżącym, która pozwoli na korzystanie ze środków, w ramach uzgodnionego w umowie limitu, w dowolnym momencie.

Kredyt w rachunku bieżącym. Kredyt odnawialny

Kredyt ten jest o tyle specyficzny, że wykorzystanie dodatkowych środków następuje z bieżącego rachunku klienta, a umowa stanowi niejako zgodę banku na wystąpienie ujemnego salda na rachunku bankowym.

Odnawialność kredytu oznacza możliwość jego wielokrotnego wykorzystania, a każda spłata zmniejsza zadłużenie przedsiębiorcy i pozwala na ponowne korzystanie ze środków. Ponieważ uruchomienie kredytu odnawialnego na ogół nie wiąże się z otwarciem nowego rachunku kredytowego, kredyt w rachunku bieżącym nie będzie podlegał ewidencji na koncie księgowym Kredyty, lecz ujmowany będzie na koncie Rachunek bieżący. W tej sytuacji na koncie Rachunek bieżący może wystąpić saldo kredytowe (Ma) informujące o kwocie wykorzystanego kredytu, czyli kwocie zadłużenia.

Prowizje pobrane z góry oraz ewentualne pobrane z góry odsetki (jeżeli tak stanowią zapisy umowy) zmniejszają wielkość środków z tytułu udzielonego kredytu stawianych do dyspozycji przedsiębiorcy, a co za tym idzie – kwota zobowiązania do spłaty będzie wyższa od faktycznie otrzymanych środków z kredytu.

Zaklasyfikowanie kredytu do krótkoterminowego czy długoterminowego zależy od terminu spłaty, licząc od daty, na jaką jest sporządzane sprawozdanie finansowe, w którym ujęte są te informacje, a nie od rodzaju kredytu w momencie jego zaciągania.

Ujęcie w bilansie

Jeżeli na koniec roku, na koncie Rachunek bieżący wystąpi saldo kredytowe (Ma), kwotę zadłużenia należy ująć w bilansie po stronie pasywów, w pozycji B.III.2.a Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – kredyty i pożyczki.

Ewidencja księgowa

Z zawarciem umowy kredytu w rachunku bieżącym wiążą się określone koszty podlegające ewidencji księgowej. Do kosztów tych należy zaliczyć: prowizję/opłatę przygotowawczą i odsetki od wykorzystanych kwot uruchomionego kredytu, których ewidencja księgowa przedstawia się następująco:

• pobranie przez bank jednorazowej prowizji:

Debet (Winien) Rozliczenie międzyokresowe kosztów,
Credit (Ma) Rachunek bieżący;

• zarachowanie w koszty okresu (miesiąca) części prowizji, a jeżeli kredyt odnawialny udzielony jest na 12 miesięcy – należy rozliczać co miesiąc 1/12 kwoty:

Debet (Winien) Koszty finansowe,
Credit (Ma) Rozliczenie międzyokresowe kosztów;

• pobranie przez bank odsetek od kwoty wykorzystanego kredytu:

Debet (Winien) Koszty finansowe – odsetki,
Credit (Ma) Rachunek bieżący.

Przykład 1:
Przedsiębiorstwo Sigma zawarło 1 stycznia 2015 r. umowę kredytu w rachunku bieżącym w kwocie 210 000 zł. Oprocentowanie roczne kredytu odnawialnego wynosi 5%, a opłata przygotowawcza za uruchomienie linii kredytowej wynosi 2% kwoty kredytu, nie mniej niż 200 zł.
Z uruchomionej linii kredytowej zapłacono dostawę materiałów na kwotę 100 000 zł.

Ewidencja księgowa operacji :

• WB – opłata (prowizja) za uruchomienie linii kredytowej: 210 000 x 2% = 4200 zł:

Debet (Winien) Rozliczenie międzyokresowe kosztów,
Credit (Ma) Rachunek bieżący;

• PK – zarachowanie w koszty miesiąca kwoty prowizji: 4200 / 12 = 350 zł:

Debet (Winien) Koszty finansowe,
Credit (Ma) Rozliczenie międzyokresowe kosztów;

• WB – spłata zobowiązania: 100 000 zł:

Debet (Winien) Rozrachunki z dostawcami,
Credit (Ma) Rachunek bieżący;

• WB – bank naliczył i potrącił odsetki od wykorzystanej kwoty kredytu (30 dni) – [(100 000 x 5%) / 365] x 30 dni = 410,96 zł:

Debet (Winien) Koszty finansowe – odsetki,
Credit (Ma) Rachunek bieżący.

Przykład 2:
Spółka Alfa 1 września 2014 r. podpisała w banku umowę o kredyt w rachunku bieżącym w kwocie 180 000 zł. Odsetki pobierane są w okresach miesięcznych od kwoty wykorzystanego kredytu i liczone są według stopy 10% rocznie, a prowizja od udzielenia kredytu wynosi 1% przyznanej kwoty.
W dniu 1 września stan środków na rachunku bieżącym jednostki, wynosił 25 000 zł i taka sama była wartość salda konta Rachunek bieżący.
Na 1 września w ewidencji jednostki stan rozrachunków był następujący:

• zobowiązanie wobec: spółki X – 110 000 zł,
• zobowiązanie wobec spółki Y – 90 000 zł,
• należność od kontrahenta Z – 60 000 zł.

Treść operacji oraz ewidencja księgowa :

• WB – 1 września – pobranie przez bank prowizji od udzielonego kredytu: 1800 zł:

Debet (Winien): Rozliczenie międzyokresowe kosztów,
Credit (Ma): Rachunek bieżący;

• PK – zarachowanie w koszty okresu miesięczny koszt z tytułu prowizji bankowej od udzielonego kredytu w rachunku bieżącym: 150 zł:

Debet (Winien) Koszty finansowe,
Credit (Ma) Rozliczenie międzyokresowe kosztów;

• WB – 2 września – uregulowanie zobowiązania wobec kontrahenta X: 110 000 zł:

Debet (Winien) Rozrachunki z dostawcami,
Credit (Ma) Rachunek bieżący;
Po tej operacji jednostka może wykorzystać z przysługującego jej limitu 93 200 zł (180 000 + 23 200 – 110 000).
Saldo Ma konta Rachunek bieżący wynosi 86 800 zł.

• WB – 18 września – wpływ należności od kontrahenta Z: 60 000 zł:

Debet (Winien) Rachunek bieżący,
Credit (Ma) Rozrachunki z odbiorcami;
Po tej operacji jednostka może wykorzystać z przysługującego jej limitu 153 200 zł (93 200 + 60 000).
Saldo Ma konta Rachunek bieżący wynosi 26 800 zł.

• WB – 25 września – uregulowanie zobowiązania wobec kontrahenta Y: 90 000 zł:

Debet (Winien) Rozrachunki z dostawcami,
Credit (Ma) Rachunek bieżący;
Po tej operacji jednostka może wykorzystać z przysługującego jej limitu 63 200 zł (153 200 – 90 000).
Saldo Ma konta Rachunek bieżący wynosi 116 800 zł.

• WB – naliczenie i pobranie przez bank odsetek od kwoty wykorzystanego kredytu: 920 zł:

Debet (Winien) Koszty finansowe – odsetki,
Credit (Ma) Rachunek bieżący.
Saldo Ma konta Rachunek bieżący wynosi 117 720 zł, a kwota kredytu do wykorzystania wynosi 62 280 zł.

Sporządzając sprawozdanie finansowe, należy kwotę wykorzystanego kredytu ująć w bilansie po stronie pasywów jako zobowiązanie krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu pożyczek i kredytów.

Prowadząc księgowość w systemie komputerowym, należy pamiętać o prawidłowym określeniu typu konta księgowego Rachunek bieżący i przypisaniu go do bilansu dwoma saldami :

1. Debet (Winien) – aktywa obrotowe – środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych – Aktywa B.III.1.c;
2. Credit (Ma) – pasywa – zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – kredyty i pożyczki – Pasywa B.III.2.a.

Elżbieta M. Kowalska