Skutki przeniesienia własności mieszkania na rzecz sprzedającego

Pytanie podatnika: Czy zawarcie umowy przeniesienia własności lokalu mieszkalnego na powrót na rzecz strony sprzedającej, w wyniku realizacji roszczenia sprzedającego wynikającego z umownego prawa odkupu, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 kwietnia 2012 r. (data wpływu 20 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności powrotnego przeniesienia własności nieruchomości na jej sprzedawcę w wykonaniu prawa odkupu w części dotyczącej:

• opodatkowania ww. czynności jest nieprawidłowe,
• wyłączenia z opodatkowania, określonego w art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych czynności powrotnego przeniesienia własności nieruchomości na jej sprzedawcę w wykonaniu prawa odkupu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
W dniu 26 marca 2012 r. została zawarta umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i jego sprzedaży na rzecz osoby fizycznej. Powyższa umowa zawarta przez podmiot zajmujący się budową budynków i sprzedażą lokali, który jest podatnikiem podatku od towarów i usług, była także przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. W umowie strony zastrzegły - stosownie do art. 593-595 Kodeksu cywilnego - prawo odkupu powyższego lokalu na rzecz sprzedającego, w okresie nieprzekraczającym 5 lat. Prawo odkupu nie zostało jeszcze zrealizowane i nie wystąpiono z żądaniem jego wykonania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.
Czy zawarcie umowy przeniesienia własności lokalu mieszkalnego na powrót na rzecz strony sprzedającej, w wyniku realizacji roszczenia sprzedającego wynikającego z umownego prawa odkupu, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym i prawnym, umowa przeniesienia własności lokalu na powrót na rzecz sprzedającego, w wyniku realizacji jego roszczenia z prawa odkupu, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Wynika to z faktu iż:

• Czynność cywilnoprawna w postaci umowy przeniesienia własności nieruchomości lokalowej w wyniku realizacji roszczenia z prawa odkupu nie jest objęta katalogiem przedmiotowym (art. 1) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a tylko te czynności są opodatkowane wspomnianym podatkiem.
• Umowa przeniesienia własności nieruchomości lokalowej jest realizacją jednostronnego roszczenia strony sprzedającej, wynikającego z prawa odkupu (art. 594 § 1 Kodeksu cywilnego). Zatem, strona zobowiązana (kupujący) nie ma możliwości zablokowania tego roszczenia w przeciwieństwie do zawarcia klasycznej umowy sprzedaży (powrotnej), do której to potrzebna jest zgodna wola obu stron. Dlatego też art. 1 ust. 1 pkt 1) ppkt a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych poddał opodatkowaniu tylko umowy sprzedaży, a nie realizację jednostronnych czynności cywilnoprawnych takich jak prawo odkupu.
• Konstrukcja cywilnoprawna wykonania prawa odkupu jest odmienna od podobnej, ale jednak różnej instytucji prawa pierwokupu. W przypadku prawa odkupu powstaje obowiązek zawarcia umowy przenoszącej na powrót własność (art. 594 § 1 Kodeksu cywilnego), za zwrotem ceny (a nie zapłatą ceny), zwrotem kosztów i nakładów. Natomiast, stosownie do art. 600 Kodeksu cywilnego, przez wykonanie prawa pierwokupu dochodzi automatycznie do skutku między zobowiązanym i uprawnionym umowa sprzedaży.
• Obciążenie podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy przeniesienia własności lokalu na sprzedającego w wyniku realizacji prawa odkupu, prowadziłoby do podwójnego opodatkowania tej samej transakcji, która już raz była przedmiotem opodatkowania przy zawieraniu umowy sprzedaży.
• Realizacja prawa odkupu w stanie faktycznym, skutkować będzie zwrotem kosztów zawarcia umowy jak i zwrotem ceny, która jest ceną brutto tj. zawiera w sobie podatek od towarów i usług. Zatem, sytuacja taka mieści się w kategorii spraw określonych w art. 2 pkt 4) ppkt a), ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolnionych od tegoż podatku, gdyż jedna ze stron czynności była opodatkowana podatkiem od towarowi usług.
• Orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku (Sygn. akt SA/Gd 1/11 z dnia 2 lutego 2011 r.) jak i w Krakowie z dnia 21 stycznia 2011 r. (Sygn. akt SA/Kr 999/10) potwierdzają, że zamknięty charakter katalogu czynności prawnych obciążonych podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyklucza jakąkolwiek możliwość opodatkowania umów nieznajdujących swojego dokładnego odpowiednika wśród tych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nawet gdyby fakt...