Tarcza antykryzysowa: Nie ma składek, nie ma kosztu

Na gruncie przepisów o podatku dochodowym, wartość składek od opłacenia których przedsiębiorca (płatnik) został zwolniony na podstawie art. 31zo ustawy o COVID-19, nie może być rozliczona w podatku dochodowym. Wynika to z faktu, że przedsiębiorca nie poniósł tego kosztu. W podatku dochodowym natomiast kosztem podatkowych mogą być wyłącznie koszty, które przedsiębiorca poniósł. Jeżeli zatem przedsiębiorca został zwolniony z opłacania należnych składek, tj. składki te zapłaciło za niego państwo, to wartości tych składek nie może uwzględnić przy rozliczaniu podatku dochodowego - wyjaśniło Ministerstwo Finansów.

Zapytanie nr 1085 do ministra finansów w sprawie skomplikowanej procedury potrącania składek społecznych przez płatnika z wynagrodzenia

Szanowny Panie Ministrze!

Problem dotyczy składek społecznych potrącanych przez płatnika z wynagrodzenia. Składki takie mogą zostać objęte zwolnieniem i wówczas nie podlegają obowiązkowi wpłaty, mimo że zostały pobrane (art. 31zq ustawy o COVID - Dz. U. 2020 poz 374). Dało to asumpt do twierdzenia, że wartość tych składek nie może zostać zaliczona do kosztów podatkowych. Sprawę komplikuje jednak fakt, że większość systemów księgowych ujmuje wynagrodzenie w kwocie brutto (z uwzględnieniem pobranych składek). Odprowadzenie składek bądź powstrzymanie się od ich odprowadzenia z jednoczesnym wystąpieniem o zwolnienie z ich odprowadzania rodzi zbędny stan niepewności i wymusza późniejszą korektę. Ponadto przyjęcie założenia, że składki pobrane nie są kosztem do czasu ich odprowadzenia, może zrodzić pytanie o księgowanie wynagrodzeń w przypadkach, gdy składki te zostały odprowadzone w późniejszym terminie z powodów niezwiązanych z pandemią.

W zaistniałej sytuacji proponowałbym rozważenie dopuszczenia innego sposobu księgowania. Wynagrodzenie mogłoby być uznawane za koszt w kwocie brutto (z uwzględnieniem potrąconych składek). Natomiast późniejsze zwolnienie z ich odprowadzania generowałoby przychód na bieżąco. Dawałoby to identyczny rezultat, bowiem kwota składek nieodprowadzonych, choć zaliczona do kosztów, generowałaby przychód w identycznej wartości. Taki system byłby jednak o wiele wygodniejszy dla podatników i proponował niepotrzebnych utrudnień w księgowaniu, uciążliwych korekt oraz potencjalnych problemów interpretacyjnych w odniesieniu do składek pobranych i nieodprowadzonych z powodów innych niż COVID.

Zważywszy na fakt, że dotychczas jako prawidłowy był prezentowany model pierwszy, drugie rozwiązanie należałoby zaprezentować jako metodę alternatywną, jednak równie poprawną (przepisy podatkowe nie rozstrzygają wprost, który system jest właściwy).

W związku z powyższym proszę Pana Ministra o zapoznanie się ze sprawą i podjęcie działań, jakie uzna Pan za właściwe, proszę również o odpowiedź na poniższe pytanie:

Czy Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie rozwiązań prawnych w kierunku ułatwienia podatnikom procedur będących przedmiotem niniejszego zapytania?

Poseł Grzegorz Gaża

Pszczyna, 12 czerwca 2020 r.

Odpowiedź na zapytanie nr 1085 w sprawie skomplikowanej procedury potrącania składek społecznych przez płatnika z wynagrodzenia

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na pismo z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie zapytania Pana Posła Grzegorza Gaży w sprawie skomplikowanej procedury potrącania składek społecznych przez płatnika z wynagrodzenia przedstawiam poniższe informacje.

W związku z pandemią koronawirusa, ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązania związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm), zwana dalej „ustawą o COVID-19”, wprowadziła szereg rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie jej skutkom.

Wśród tych rozwiązań jest, wynikająca z art. 31zo ustawy o COVID-19, możliwość wnioskowania o zwolnienie z obowiązku opłacania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres.

Warto zauważyć, że na podstawie art. 31zx ustawy o COVID-19, przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo, nie stanowią przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Zakresem zwolnienia, o którym mowa w art. 31zo ustawy o COVID-19, objęte są również składki potrącane przez płatnika z wynagrodzenia. Takie rozwiązanie prowadzi de facto do przysporzenia po stronie pracodawcy w postaci zmniejszenia jego zobowiązań związanych z zatrudnieniem.

Na gruncie przepisów o podatku dochodowym, wartość składek od opłacenia których przedsiębiorca (płatnik) został zwolniony na podstawie art. 31zo ustawy o COVID-19, nie może być rozliczona w podatku dochodowym. Wynika to z faktu, że przedsiębiorca nie poniósł tego kosztu. W podatku dochodowym natomiast kosztem podatkowych mogą być wyłącznie koszty, które przedsiębiorca poniósł. Jeżeli zatem przedsiębiorca został zwolniony z opłacania należnych składek, na podstawie art. 31zo ustawy o COVID-19, tj. składki te zapłaciło za niego państwo, to wartości tych składek nie może uwzględnić przy rozliczaniu podatku dochodowego.

Okoliczność, że przedsiębiorca został zwolniony z opłacenia pobranych z wynagrodzenia składek, determinuje sposób ujmowania wynagrodzenia w urządzeniach księgowych, na podstawie których jest ustalany dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym. Dla celów podatku dochodowego wynagrodzenie to nie może zostać „zaksięgowane” w kosztach podatkowych w kwocie brutto, tj. z uwzględnieniem potrąconych składek, ponieważ obejmowałoby część kosztu, którego przedsiębiorca nie poniósł. Nie można również przyjąć zaproponowanego w zapytaniu poselskim rozwiązania, zgodnie z którym późniejsze zwolnienie z odprowadzania składek będzie generowało przychód na bieżąco, gdyż jak już wcześniej wspomniano, na podstawie art. 31zx ustawy o COVID-19, przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo, nie stanowią przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle powyższego należy podkreślić, że prezentowane stanowisko wynika m.in. z przepisów ustawy PIT oraz CIT i tylko ewentualna ich zmiana może doprowadzić do przyjęcia także innej procedury potrącania składek społecznych przez płatnika z wynagrodzenia.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Piotr Patkowski

Warszawa, 30 czerwca 2020 r.