Ulga na dzieci: Sama władza rodzicielska nie wystarczy

Interpelacja nr 13581 do ministra finansów, ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie zasad rozliczania ulgi prorodzinnej

Szanowna Pani Minister! Szanowny Panie Ministrze!

Zasady korzystania z ulgi na dzieci określa art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie ust. 1 tego artykułu od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenia zdrowotne, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę ulgi na dzieci obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską,
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie z art. 27f ust. 2 pkt 2 ustawy PIT za każdy miesiąc kalendarzowego roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do małoletnich dzieci, odliczeniu podlega kwota ulgi w wysokości 92,67 zł (rocznie 112,04 zł) na każde dziecko.

Jednocześnie art. 27f ust. 4 ustawy PIT wskazuje, że odliczanie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów, rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w części równej lub w dowolnej proporcji przez nich ustanowioną.

Problem z rozliczeniem ulgi na dzieci pojawia się przede wszystkim u rodziców, których drogi życiowe rozeszły się np. w wyniku rozwodu.

Rozwód lub separacja nie wpływa na prawo do korzystania do ulgi, nawet jeśli dziecko faktycznie przebywa u jednego z rodziców, a drugie łoży na dziecko. Skoro podatnik jak również jego/jej była małżonka/małżonek wykonują władzę rodzicielską w stosunku do dziecka, to prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej przysługuje zarówno ojcu jak i matce dziecka, przy czym co do wysokości odliczenia konieczne jest w tym zakresie porozumienie ojca z matką dziecka

A zatem warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Bardzo proszę o ustosunkowanie się do opinii wydanych przez organy: Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, wskazał, że „ (…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…)”. Zatem o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka (dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, 21-02-2017, 2461-IBPB-2-2.4511.1117.2016.1.MZA ). Z kolei zgodnie z opinią dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, 01-06-2016 r., IPPB4/4511-426/16-4/JK2, 100% ulgi przysługuje rodzicowi, w przypadku gdy drugi rodzic skupia się wyłącznie na płaceniu alimentów, nie interesują go wydatki związane z edukacją, zdrowiem, nauką.

Bardzo proszę wskazać: Jak należy rozumieć faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej?

• Czy regulowanie świadczeń alimentacyjnych, spotkania 1-2 razy w tygodniu i 3 dni wakacji w roku to faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej? Jaka powinna być częstotliwość zdarzeń mających na celu faktyczny udział rodzica w sprawowani...