WSA. Skutki nieterminowego zawiadomienia o prowadzeniu PKPiR

Z uzasadnienia: Jeżeli podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, nie spełniający przesłanek art. 24a ust. 3 ustawy o PIT, uzyskujący za poprzedni rok podatkowy przychody działalności gospodarczej poniżej limitu wskazanego w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, nie zgłosił zamiaru prowadzenia ewidencji w postaci ksiąg rachunkowych, to nie ma obowiązku ich prowadzenia niezależnie od wypełnienia w terminie obowiązku zawiadomienia w formie pisemnej właściwego organu podatkowego o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów w terminie 20 dni od jej założenia.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alicja Polańska, Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Kwiecińska (spr.),, Sędzia WSA Anna Sokołowska, Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Kalisiak, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 22 czerwca 2017 r. sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "F." Spółka jawna z siedzibą w S. na czynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ustalenia właściwej ewidencji podatkowej:

1. stwierdza bezskuteczność czynności,
2. zasądza od Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. na rzecz Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "F." Spółki jawnej z siedzibą w S. kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 20 stycznia 2017 r., nadanym dnia 3 lutego 2017 r., wspólnicy spółki jawnej osób fizycznych P.H.U. "[...] zawiadomili Naczelnika Urzędu Skarbowego [...] o prowadzeniu przez Spółkę podatkowej księgi przychodów i rozchodów w 2017 roku. Do zawiadomień dołączyli pisma datowane na 20 stycznia 2017 r., w których wyrazili tzw. "czynny żal" z powodu niezłożenia w terminie zawiadomienia o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Organ podatkowy uznał, że wspólnicy Spółki składając w urzędzie skarbowym dnia 3 lutego 2017 r. zawiadomienia o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów uchybili terminowi, o którym mowa w art.24 a ust.3a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.), do ich złożenia. Dlatego też Naczelnik Urzędu Skarbowego [...] odrębnymi pismami znak: [...] z dnia 08 lutego 2017 r. poinformował wspólników Spółki, że "są oni obowiązani jako wspólnicy spółki jawnej również w roku 2017 do prowadzenia ksiąg rachunkowych...".

Wspólnicy Spółki nie zgadzając się ze stanowiskiem wyrażonym w skierowanych do nich ww. pismach organu dnia 23 lutego 2017 r. złożyli, na podstawie art. 52 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, odrębne pisma (z dnia 21 lutego 2017 r.) - "Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa". Wezwali w nich organ do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę stanowiska wyrażonego w pismach organu z dnia 8 lutego 2017 r. oraz wskazanie, że Spółka nie jest zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych w roku podatkowym 2017 i przysługuje jej prawo do prowadzenia w 2017 roku podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Dodatkowo stanowisku Naczelnika Urzędu Skarbowego [...] zarzucono naruszenie przepisów:

• art. 27 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz. U z 2016 r., poz.2255) w związku z art. 2a, art. 121§ 1, art.122 oraz art. 187 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., po. 613 ze zm.; dalej: "O.p.") w związku z art. 24a ust.3a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze. zm.; dalej: "u.p.d.o.f.");
• art. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r., poz. 1047 ze. zm.; dalej: "u.o.r.");
• art. 24a ust.5 u.p.d.o.f.

Naczelnik Urzędu Skarbowego [...], w wyniku rozpoznania ww. wezwań do usunięcia naruszenia prawa, w pismach skierowanych do wspólników Spółki znak: [...] z dnia 17 marca 2017 r. (doręczone dnia 19 marca 2017 r.) uznał, że argumentacja wspólników Spółki nie daje podstaw prawnych do przyjęcia, że w tym przypadku doszło do naruszenia prawa i podtrzymał swoje stanowisko zawarte w pismach z dnia 08 lutego 2017 r., nakładających na wspólników Spółki obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2017 r.

W uzasadnieniu organ, w wymienionych pismach, wskazał wspólnikom Spółki przepis art. 24a ust. 3a u.p.d.o.f., zgodnie z którym "Podatnicy, którzy (...) prowadzili księgi rachunkowe, są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej (...) o prowadzeniu księgi w terminie 20 dni od dnia jej założenia. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie (...) spółki jawnej osób fizycznych (...), zawiadomienie składają wszyscy wspólnicy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania każdego z nich". Organ podkreślił, że przepis ten jednoznacznie wskazuje, iż o zaprowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów na 2017 r. wspólnicy Spółki zobowiązani byli powiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania w terminie 20 dni od dnia jej założenia, tj. od dnia 01 stycznia 2017 r., a przepis ten nie pozostawia wątpliwości tak co do terminów jak i podmiotów, których dotyczy.

Dodatkowo organ uznał, że obowiązek zawiadomienia o założeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów przez podatników wynika także z § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Z 2014 r. poz. 1037 ze zm.).

Organ zwrócił uwagę, że zawiadomienie z dnia 20 stycznia 2017 r. o założeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów wspólnicy Spółki złożyli dopiero 3 lutego 2017 r., tj. z uchybieniem terminu określonego w art. 24a ust. 3a u.p.d.o.f., przy jednoczesnym wyrażeniu czynnego żalu w związku z nieterminowym zawiadomieniem i bez złożenia wniosków o przywrócenie terminu do jego złożenia.

Organ wskazał wspólnikom Spółki brzmienie przepisu art.24a ust.5 u.p.d.o.f., z którego wynika, że: "(...) spółka jawna osób fizycznych (...) może prowadzić księgi rachunkowe również od początku następnego roku podatkowego, jeżeli przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.

W tym przypadku osoba ta lub wspólnicy spółki przed rozpoczęciem roku podatkowego są obowiązani do zawiadomienia o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym (...)."

Organ poinformował ponadto, że przepis art. 27 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, na który powoływali się wspólnicy Spółki dotyczy możliwości, fakultatywnej opcji prowadzenia ksiąg rachunkowych (a nie obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów) oraz wyznacza on termin złożenia zawiadomienia o dobrowolnym zaprowadzeniu ksiąg rachunkowych na 2017 r. do 31 stycznia 2017 r. w miejsce dotychczasowego. Wyjaśniono również, że wskazane przez wspólników w pismach z dnia 23 lutego 2017 r. przepisy tj. art. 2 u.o.r., art.24a ust. 5 u.p.d.o.f. Oraz art. 27 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców dotyczą podatników, którzy chcą dobrowolnie prowadzić księgi rachunkowe ale ich przychody w rozumieniu art. 14 u.p.d.o.f. za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości (na 2017 r. zwiększono limit do 2 mln euro). Dlatego też nie mogą one mieć zastosowania do podatników zobowiązanych, zgodnie z art. 24a ust. 3a u.p.d.o.f., w określonym terminie do zawiadomienia urzędu skarbowego o zamiarze prowadzenia ewidencji w formie księgi przychodów i rozchodów.

Dodano także, że w ocenie organu z powyższych przepisów wynika, że rezygnacja z prowadzenia ksiąg rachunkowych jest prawem podatnika a nie obowiązkiem. Poinformowano również podatników, że zastosowanie w ich przypadku art. 2a O.p., zgodnie z którym, "niedające się usunąć wątpliwośc...