ZUS: Zatrudnienie dziecka w firmie. Osoba współpracująca czy pracownik?

Pytanie: Przedsiębiorca zatrudnia w swojej firmie syna (umowa o pracę), z którym zamieszkuje pod takim samym adresem. Syn jest osobą pełnoletnią i prowadzi sam własne gospodarstwo domowe i sam się utrzymuje. Czy syn przedsiębiorcy podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, czy też jako osoba współpracująca?

Odpowiedź:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są pracownikami. Przy czym, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Potwierdzeniem powyższego jest zapis zawarty w art. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666, z późn. zm.), który stanowi, iż pracownikiem jest osoba m.in. zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Kryteria te określone są w ustępie 11 powyższego artykułu. I tak, stosownie do tego przepisu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Jak czytamy w interpretacji z 3 października 2013 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie (decyzja nr 1347/2013, znak: WPI/200000/451/1347/2013):

Należy przyjąć, że o statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Jednocześnie o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, że pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny). Powyższe oznacza również, iż istotny jest nie tylko adres zamieszkania (zameldowania) lecz także okoliczności takie jak prowadzenie wspólnego budżetu domowego oraz współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych. Można więc stwierdzić, iż osoby współpracujące to członkowie najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, korzystający zarówno z zysków jakie przynosi ta działalność jak i ponoszący skutki ewentualnych błędów w jej prowadzeniu.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe, w sytuacji nieprowadzenia przez przedsiębiorcę i jego syna wspólnego gospodarstwa domowego, syn zatrudniony na podstawie umów o pracę podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Red.