Zrozumieć PIT (18) Ulga na złe długi w PIT

Zarówno w podatku dochodowym od osób fizycznych jak i prawnych zasadą jest, że przychodem są kwoty należne, choćby faktycznie nie zostały otrzymane. Zasada ta dotyczy również kosztów podatkowych. Oznacza to, że dłużnicy zalegający z zapłatą mają prawo powiększyć swoje koszty, a wierzyciele, na tę zapłatę oczekujący, muszą od należnej kwoty zapłacić podatek (jeśli występuje u nich dochód do opodatkowania). To powoduje problemy po stronie wierzycieli, którzy często, w wyniku relacji gospodarczych z większymi podatnikami tracą płynność i wkraczają w strefę zagrożenia upadłością.

Dlatego też do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono rozwiązanie zbliżone charakterem do funkcjonującej już wcześniej ulgi na złe długi w podatku VAT.

Ulga na złe długi w PIT dotyczy zaległości w regulowaniu świadczeń pieniężnych w rozumieniu Ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, czyli wynagrodzenia za dostawę towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej.

Transakcją handlową w rozumieniu tej ustawy jest natomiast umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 ustawy, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Art. 2 ustawy wskazuje natomiast, że jej przepisy stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są:

• przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców;
• podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców;
• podmioty, o których mowa w art. 4, art. 5 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych;
• osoby wykonujące wolny zawód;
• oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
• przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Informacje ogólne

Art. 26i ustawy o PIT stanowi, że podstawa obliczenia podatku ustalona zgodnie z art. 26 ust. 1 (zasady ogólne), art. 30c ust. 2  (podatek liniowy) lub art. 30ca ust. 3 (IP BOX) oraz po uprzednim odliczeniu kwot różnego rodzaju ulg wskazanych w ustawie może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności  o zapłatę świadczenia pieniężnego, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Jeżeli wartość zmniejszenia podstawy obliczenia podatku jest wyższa od tej podstawy, zmniejszenia podstawy obliczenia podatku o nieodliczoną wartość dokonuje się w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia.

Uwaga

Zmniejszenia dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta.

Natomiast u dłużnika podstawa opodatkowania podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Uwaga

Zwiększenia dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego zobowiązanie nie zostało uregulowane.

Jeżeli podatnik poniósł stratę ze źródła, z którym związana jest transakcja handlowa  w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, kwota straty może być zwiększona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie;

Uwaga

Zwiększenia dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta.

U dłużnika strata podlega zmniejszeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego, które nie zostało uregulowane, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Jeżeli wartość zobowiązania jest wyższa od kwoty straty podlegającej zmniejszeniu różnica zwiększa podstawę obliczenia podatku.

Jak poprzednio zmniejszenia dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego zobowiązanie nie zostało uregulowane.

Okres 90 dni liczy się począwszy od pierwszego dnia następującego po określonym na fakturze (rachunku) lub w umowie upływie terminu do uregulowania zobowiązania. Przy czym, jeżeli termin zapłaty określono na fakturze (rachunku) lub w umowie z naruszeniem przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, przez termin zapłaty rozumie się termin określony zgodnie z przepisami tej ustawy (tj. 60 dni).

Istotnym jest, że te przepisy stosuje się wyłącznie do wierzytelności lub zobowiązań, odpowiednio o zapłatę lub do zapłaty, świadczeń pieniężnych, wynikających z transakcji handlowych, jeżeli z tytułu tych transakcji przynajmniej u jednej ze stron określa się przychody lub koszty uzyskania przychodów, bez względu na termin ich ujęcia w tych przychodach lub kosztach uzyskania przychodów. Przykładowo, jeśli podatnik nabędzie środek trwały, od którego dokonuje odpisów amortyzacyjnych rozliczanych przez 3 lata, to korekta podstawy opodatkowania uzależniona zostanie wyłącznie od terminu zapłaty kontrahentowi za ten środek trwały a nie od okresu amortyzacji.

...