Odszkodowanie dla byłego pracownika nie zawsze bez składek ZUS

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty jedynie w przypadku, gdy wypłata świadczenia te pozostają w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę świadczenia powinno być więc ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenie nie może być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach, niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

Przedsiębiorca we wniosku o interpretację wskazał, że w kwietniu 2021 r. nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem przez pracodawcę bez wypowiedzenia na podstawie art. 30 § 1 pkt 3 w związku z art. 53 § 1 pkt 1 lit. b Kodeksu pracy, tj. w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika w pracy trwającą dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące. Od powyższej decyzji pracodawcy pracownik nie odwołał się do sądu.

W okresie wcześniejszym, tj. w marcu 2020 r. pracownikowi wręczono wypowiedzenie warunków umowy o pracę w zakresie wysokości wynagrodzenia zasadniczego i stanowiska pracy z powodu negatywnej oceny pracy pracownika (niewłaściwe wywiązywanie się z obowiązków służbowych). Pracownik nie odrzucił nowych warunków umowy o pracę, ale wystąpił do właściwego sądu pracy z powództwem o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie zmieniające umowę o pracę. Sądy obydwu instancji uznały wypowiedzenie zmieniające za niezgodne z przepisami prawa i zasądzono na jego rzecz odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie warunków pracy i płacy (trzykrotność wynagrodzenia pracownika, liczona jako ekwiwalent za urlop wypoczynkowy).

Przedsiębiorca uiścił na rzecz byłego pracownika zasądzoną kwotę pieniężną, po odprowadzeniu wymaganych prawem składek do ZUS. W jego ocenie, aby odszkodowanie było „nieoskładkowane”, konieczne jest by wypłata odszkodowania pozostawała w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Natomiast zasądzone przez sąd odszkodowanie nie ma związku z rozwiązaniem stosunku pracy, a dotyczy wcześniej wręczonego pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wydanej interpretacji stwierdził:

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączenie...