Składka zdrowotna w przypadku straty przy sprzedaży środka trwałego

Dochód lub strata z odpłatnego zbycia składnika/składników majątku trwałego w danym miesiącu powinna być uwzględniana przy ustalaniu ogólnej kwoty dochodu za ten miesiąc uzyskiwanego z działalności gospodarczej i przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Innymi słowy strata ze sprzedaży środka trwałego wpływa na zmniejszenie dochodu z działalności gospodarczej (czy to z podstawowej działalności czy z tytułu zbycia innego składnika majątku trwałego).

Przedsiębiorca, który rozlicza się na zasadach ogólnych prowadząc PKPiR, zwrócił się o interpretację jak sprzedaż środka trwałego wpłynie na podstawę składki zdrowotnej:

1. sprzedaż auta = 1500 zł,
2. zakup auta w 2005 r. = 31 500 zł,
3. do końca 2021 r. auto w pełni zamortyzowane: 31 500 zł,
4. dochód z działalności w danym miesiącu = 5500 zł.

Przedsiębiorca chciał wiedzieć, czy podstawą składki zdrowotnej jest „0” zł, ponieważ wystąpiła strata: 1500 zł - 31 500 zł + 5500 zł = strata 24 500 zł, czyli będzie obowiązywała składka minimalna. Jeżeli tak, to jak w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej ma podać dochód firmy. Nie będzie on zgodny z wyliczeniami PKPiR za 2023 r. Jego zdaniem, ponieważ wystąpiła strata to podstawa składki zdrowotnej wynosi „0” zł i składka zdrowotna jest minimalna, tj. 314,10 zł (dot. przychodów za grudzień 2023 r.).

W wydanej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził:

Zagadnienia dotyczące obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, opłacania i ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne regulują przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Zgodnie z art. 81 ust. 2c ww. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba, o której mowa w ust. 2, wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:

1. dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
2. dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 1, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
3. dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, poniesionych od początku roku;
4. dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
5. przy obliczaniu dochodów, o których mowa w pkt 1 i 3, stosuje się art. 24 ust. 1-2b i nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; w przypadku osób prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów dochód, o którym mowa w pkt 1 i 3, ustala się z uwzględnieniem art. 44 ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 81 ust. 2c pkt 5 dochód ustalany jest z uwzględnieniem art. 24 ust. 1-2b ustawy o PIT. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zdanie drugie, dochodem lub stratą ze sprzedaży środka trwałego jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży a jego wartością początkową, powiększona o wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Tak więc, kosztem uzyskania przychodów w odniesieniu do zbywanego środka trwałego, w tym przy obliczaniu dochodu dla celów składki zdrowotnej, jest niezamortyzowana wartość tego środka trwałego.

Zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 807), w przypadku ustalania dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i 2c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 kwietnia 2022 r., od przychodów o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przychody z odpłatnego zbycia określonych składników majątku np. środków trwałych) dochód ustalony z uwzględnieniem art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PIT (szczególny sposób ustalania dochodu w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku), nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 r. Chodzi, np. o środki trwałe, które przedsiębiorca przed 2022 r. amortyzował i odpisy amortyzacyjne zaliczał do kosztów podatkowych.

Tym samym, dochód lub strata z odpłatnego zbycia składnika/składników majątku trwałego w danym miesiącu powinna być uwzględniana przy ustalaniu ogólnej kwoty dochodu za ten miesiąc uzyskiwanego z działalności gospodarczej i przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Innymi słowy strata ze sprzedaży środka trwałego wpływa na zmniejszenie dochodu z działalności gospodarczej (czy to z podstawowej działalności czy z tytułu zbycia innego składnika majątku trwałego).

Ponadto należy wskazać, że przepis art. 35 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. wprost odsyła do art. 81 ust. 2 i 2c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, które z kolei regulują podstawy wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorców rozliczających podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach ogólnych lub w formie podatku liniowego. Z odesłania tego należy wywieść, że celem ustawodawcy było objęcie obu tych grup zakresem podmiotowym regulacji zawartej w art. 35 ww. ustawy.

Z opisu stanu faktycznego wynika, iż w wyniku sprzedaży środka trwałego wystąpiła strata w określonej wysokości. Zdaniem przedsiębiorcy, ponieważ wystąpiła w tym miesiącu strata to podstawa składki zdrowotnej wynosi „0” zł i składka zdrowotna jest minimalna, tj. 314,10 zł, ponieważ dotyczy przychodów za grudzień 2023 r.

ZUS nie podzielił stanowiska przedsiębiorcy w zakresie ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku zbycia środka trwałego. Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 2d ww. ustawy, w przypadku gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w danym miesiącu, ustalona zgodnie z ust. 2c, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc stanowi ta kwota.

Dodatkowo należy wskazać, że istotne jest to że przepis art. 81 ust. 2c pkt 5 ustawy odnosi się do ustalenia dochodu, który winien stanowić podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a nie do ustalenia wysokości straty, której wysokość pozostaje bez wpływu na obowiązek opłacania składki w wysokości minimalnej, gdyż w takim przypadku w zakresie ustalenia podstawy wymiaru składki znajduje norma określona art. 81 ust. 2d ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Zatem w sytuacji, gdy wystąpi strata ze sprzedaży środka trwałego, która obniży podstawę wymiaru składki zdrowotnej, to wówczas podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia, stosownie do wyżej powołanego przepisu, a nie, wbrew twierdzeniu przedsiębiorcy, kwota „0”.

Interpretacja indywidualna z 23 lutego 2024 r., sygn. DI/200000/43/154/2024 (decyzja nr 154/2024) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie

źródło: bip.zus.pl, redakcja podatki.biz