VAT 2015: Zaliczka a odwrotne obciążenie

Główną zmianą w ustawie o VAT, która wejdzie w życie 1 lipca, będzie opodatkowanie nowej grupy towarów na zasadzie odwrotnego obciążenia. Wynika to z rozszerzenia katalogu towarów, o których mowa w załączniku nr 11 do ustawy o VAT.

Jak już niejednokrotnie pisaliśmy, od 1 lipca 2015 r. sprzedaż nowej grupy towarów będzie musiała zostać opodatkowana przez nabywcę. Co ważne, od tego dnia towary wymienione w załączniku nr 11 w nowym brzmieniu będą opodatkowane przez nabywcę tylko wtedy, jeśli będzie on czynnym podatnikiem VAT i taki sam status będzie posiadał jego kontrahent, czyli dostawca.

W związku z powyższym możemy mieć do czynienia z sytuacją, którą przewidują zapisy przepisów przejściowych ustawy nowelizującej VAT. Chodzi o sytuację, w której przed 1 lipca 2015 r. została przez nabywcę uiszczona zaliczka w odniesieniu do towarów, które przed tym dniem nie były wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, jak i zaliczka została uiszczona przez nabywcę, który po 1 lipca, zgodnie z art. 17 ustawy o VAT, nie będzie podmiotem zobowiązanym do rozliczenia VAT z tytułu nabycia towarów, o których mowa we wspomnianym załączniku.

Otóż w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. poz. 605) w przypadku uiszczenia przed 1 lipca 2015 r. całości lub części zapłaty na poczet dokonanej od tego dnia dostawy towarów, dla której podatnikiem od 1 lipca 2015 r. przestał być nabywca, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, do tej dostawy zastosowanie znajdzie przepis art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT w brzmieniu dotychczasowym. Oznacza to więc obowiązek opodatkowania sprzedaży przez nabywcę.

Przykład:

Spółka z o.o., czynny podatnik VAT, 1 maja 2015 r. otrzymała zaliczkę na dostawę prętów od podatnika VAT zwolnionego. Sprzedawany towar znajduje się w poz. 11 załącznika nr 11 do ustawy o VAT (zarówno przed, jak i po 1 lipca 2015 r.). W związku z powyższym spółka wystawiła fakturę na zaliczkę bez VAT, a nabywca dokonał opodatkowania wpłaconej zaliczki. Zgodnie z umową dostawa towaru nastąpi 3 lipca 2015 r. Zaliczka wynosi 40% wartości zamówionego towaru, a reszta należności zostanie uregulowana i zafakturowana w dniu dokonania dostawy.

Mając na uwadze przepis przejściowy, należy stwierdzić, że faktura wystawiona przez spółkę rozliczającą dokonaną sprzedaż również powinna być wystawiona w wartości netto, a do naliczenia i odprowadzenia VAT będzie zobowiązany nabywca, pomimo że od 1 lipca 2015 r. zgodnie z art. 17 ustawy o VAT nie będzie on już podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu przedmiotowego nabycia.

Natomiast stosownie do ust. 2 wspomnianego przepisu przejściowego w razie uiszczenia przed 1 lipca 2015 r. całości lub części zapłaty na poczet dokonanej od tego dnia dostawy towarów, dla której podatnikiem od 1 lipca 2015 r. stał się nabywca, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, korekty rozliczenia tej zapłaty dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym zostanie dokonana dostawa tych towarów.

Przykład:

Spółka z o.o., czynny podatnik VAT, 1 maja 2015 r. otrzymała zaliczkę na dostawę arkuszy żeberkowanych ze stali niestopowej od spółki z o.o., która również jest czynnym podatnikiem VAT. W związku z powyższym spółka wystawiła fakturę na otrzymaną zaliczkę na zasadach ogólnych (naliczyła VAT). Zgodnie z umową dostawa towaru nastąpi 3 lipca 2015 r. Zaliczka wynosi 40% wartości zamówionego towaru, a reszta należności zostanie uregulowana i zafakturowana w dniu dokonania dostawy.

Mając na uwadze przepis przejściowy, należy stwierdzić, że sprzedawca będzie zobowiązany do dokonania korekty swoich rozliczeń w odniesieniu do wpłaconej przez nabywcę zaliczki. W deklaracji za lipiec 2015 r. sprzedawca pomniejszy sprzedaż opodatkowaną o ujętą w maju 2015 r. zaliczkę, natomiast kwotę netto zaliczki wykaże w pozycji „dostawa towarów i usług, dla których podatnikiem jest nabywca”. Kwota VAT podlegać będzie zwrotowi nabywcy. Natomiast po stronie nabywcy, z uwagi na otrzymanie faktury korygującej, pojawi się obowiązek wykazania sprzedaży w pozycji „dostawa towarów i usług, dla których podatnikiem jest nabywca” (wartość netto i wartość podatku należnego wyliczonego przez nabywcę). Po stronie podatku naliczonego wystawiona przez sprzedawcę faktura korygująca spowoduje obowiązek pomniejszenia wartości podatku naliczonego uprzednio odliczonego przez nabywcę w związku z wpłaconą zaliczką. Jednak obowiązek opodatkowania zaliczki przez nabywcę spowoduje ponowne zwiększenie wartości podatku naliczonego o tę samą wartość (w przypadku odwrotnego obciążenia podatek należny jest jednocześnie podatkiem naliczonym).

Krzysztof Kaźmierski