ZUS: Aktywny Rodzic - pytania i odpowiedzi

Nawet 1500 zł miesięcznie na opiekę nad dzieckiem niezależnie od dochodów - program Aktywny Rodzic to nowe świadczenie dla rodziców dzieci do 3 lat. Kto będzie mógł liczyć na dodatkowe pieniądze? Jakie warunki należy spełnić?Zakład Ubezpieczeń Społecznych odpowiada na najczęściej zadawane pytania.

Więcej informacji oraz odpowiedzi na pytania uzyskają Państwo poprzez infolinię Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pod numerem telefonu 22 560 16 00. Konsultanci są dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00–18.00. 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu dostępny jest natomiast Automatyczny System Informacyjny.

Czym jest program Aktywny Rodzic i do kogo jest skierowany?

Ustawa, która wprowadza program Aktywny Rodzic, jest elementem kompleksowej reformy systemu wspierania opieki nad dziećmi do 3 lat. W ustawie Aktywny rodzic zostały ustalone 3 nowe świadczenia:

1. Aktywni rodzice w pracy (tzw. babciowe) – dla rodziców aktywnych zawodowo 1500 zł miesięcznie na rzecz organizacji opieki nad dzieckiem w wieku 12–35 miesięcy w domu. Jeśli rodzice podpiszą z opiekunką lub opiekunem umowę uaktywniającą, która od lat funkcjonuje na podstawie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat, budżet państwa pokrywa również koszty składek. W przypadku osób w wieku emerytalnym są one szczególnie istotne, ponieważ zwiększają podstawę emerytury. Zawarcie takiej umowy uaktywniającej, jak i innej umowy z nianią, nie jest obowiązkowe.
2. Aktywnie w żłobku – dofinansowanie do żłobka do 1500 zł miesięcznie na dziecko na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
3. Aktywnie w domu – 500 zł miesięcznie na dziecko w wieku 12–35 miesięcy dla rodziców, którzy wychowują swojego malucha w domu.

Ustawa, która wprowadza program Aktywny Rodzic, pozwala realizować dodatkowe programy związane z rozwojem opieki wczesnodziecięcej, w tym programy szkoleniowe, tak aby jakość opieki żłobkowej w całej Polsce się poprawiała. Ustawa ma jeden scalony budżet dla wszystkich 3 świadczeń i innych programów wspierających. Składa się on z budżetu państwa i funduszy europejskich (FERS), i średniorocznie ma wartość ok. 10 mld. Będzie on jednak różny w poszczególnych latach ze względu na różny poziom wykorzystania środków unijnych.

Program Aktywny Rodzic niejako przejmuje beneficjentów dotychczas funkcjonującego rodzinnego kapitału opiekuńczego (RKO) i dofinansowania żłobkowego 400 zł. Utrzymuje prawa nabyte oraz poszerza katalog wsparcia (w przypadku RKO obejmuje wsparciem także pierwsze dziecko) oraz podwyższa wartość wsparcia żłobkowego do kwoty 1500 zł. W ramach ustawy Aktywny rodzic rodzice mogą w danym miesiącu na dane dziecko korzystać tylko z jednego świadczenia, jednak w trakcie jego obowiązywania mogą wielokrotnie zmieniać rodzaj wsparcia.

Kiedy planowany jest start programu?

Wnioski o nowe świadczenia będzie można składać do ZUS od 1 października 2024 r.

Kiedy rodzice otrzymają z ZUS pierwsze świadczenia na swoje konta?

Wypłaty świadczeń ruszą do końca tego roku z wyrównaniem od 1 października 2024 r.

Czy aby otrzymać świadczenia z programu Aktywny Rodzic, trzeba będzie spełnić jakieś kryterium dochodowe?

Program Aktywny Rodzic to kompleksowa reforma systemu wsparcia rodziców dzieci w wieku do 3 lat. Wprowadza ona 3 rodzaje świadczeń: aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku oraz aktywnie w domu. Jest spójna z programem Aktywny Maluch. Każdy rodzic, który wychowuje dziecko co do zasady w wieku 12–35 miesięcy, może otrzymać jedno wsparcie, w zależności od własnego wyboru czy sytuacji zawodowej, na każde dziecko w wieku od 12 miesiąca do ukończenia przez nie 35 miesiąca życia. Żadne ze świadczeń nie będzie zależeć od warunku kryterium dochodowego. Natomiast w przypadku świadczenia aktywni rodzice w pracy weryfikowana będzie aktywność zawodowa rodziców i jej wymiar.

Świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje także na dziecko, które ma mniej niż 12 miesięcy, jeśli będzie ono uczęszczać do żłobka – co jest dopuszczalne – oraz na dziecko, które ma więcej niż 35 miesięcy, jeśli będzie ono uczęszczać do żłobka – co również jest dopuszczalne.

Jakie są zalety zawarcia umowy aktywizującej np. z babcią lub ciocią dziecka?

Jeżeli rodzic zawrze umowę aktywizującą z opiekunką lub opiekunem dziecka i zgłosi tę osobę do ZUS do ubezpieczeń społecznych, to z budżetu państwa zostaną za nią sfinansowane składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia. Zawarcie umowy uaktywniającej z opiekunką lub opiekunem dziecka nie jest warunkiem otrzymania świadczenia z programu Aktywny Rodzic.

Jaką umowę będzie musiał przedstawić rodzic, aby otrzymać świadczenie aktywni rodzice w pracy, czyli tzw. babciowe? Na czas nieokreślony czy na czas określony? Czy wszystkie formy zatrudnienia są honorowane, np. umowy zlecenia lub działalność gospodarcza?

Ze świadczenia będą mogli skorzystać również rodzice, którzy wykonują pracę na umowie zlecenia lub prowadzą własną działalność gospodarczą. Jednak podobnie jak przy zatrudnieniu na etacie, warunkiem otrzymania świadczenia będzie zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego od podstawy, której łączna (dla obojga rodziców) wysokość będzie wynosić nie mniej niż 100% minimalneg...