Czy Dyrektor KIS ogranicza prawo podatników do interpretacji?

W orzecznictwie sądowym dominuje pogląd, zgodnie z którym pojęcia „przepisów prawa podatkowego”, o którym mowa w art. 14b § 1 O.p., nie należy ograniczać wyłącznie do ustaw podatkowych, lecz należy mieć na względzie również rzeczywistą treść zawartych w ustawach regulacji mających wpływ na opodatkowanie. Zatem dopuszcza się szerokie rozumienie zakresu znaczeniowego pojęcia „przepisów prawa podatkowego” w kontekście wydawania interpretacji indywidualnych.

Tymczasem coraz częściej zdarza się odmowa wydania interpretacji – jako wykraczającej poza ustawowy zakres.

W tej sprawie zwrócił się z interpelacją do ministra finansów jeden z posłów – warto się zapoznać zarówno z wnioskiem jak i odpowiedzią – zawierają one bowiem wiele cennych dla podatników informacji.

Interpelacja nr 4181 do ministra finansów w sprawie funkcjonowania Krajowej Informacji Skarbowej

Szanowny Panie Ministrze,

od kilku lat od podatników płyną sygnały o niezgodnym z przepisami prawa funkcjonowaniu organu podatkowego, jakim jest dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej również: Organ) w zakresie wydawania interpretacji indywidualnych. Doniesienia te potwierdzają również liczne artykuły opublikowane w prasie branżowej.

Interpretacje indywidualne mają zapewniać jednolite stosowanie przepisów prawa podatkowego przez organa podatkowe (art. 14a §1 Ordynacji podatkowej, dalej o.p.). Z perspektywy podatnika kluczowym aspektem związanym z uzyskaniem interpretacji indywidualnej jest zniwelowanie ryzyka prawnego w zakresie wykładni przepisów prawa podatkowego i ich zastosowania w kontekście jego indywidualnej sprawy.

Podmiot wnioskujący o wydanie interpretacji jest zobowiązany do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie. Z punktu widzenia wnioskodawcy najistotniejszym elementem interpretacji jest opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), ponieważ wyznacza on zakres ochronny interpretacji indywidualnej. Działania dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zmierzają do nieuprawnionego wpływania na wnioskodawców, aby dokonali modyfikacji opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) lub pozbawionych podstaw prawnych odmów wydania interpretacji w określonej sprawie.

Sądy administracyjne od lat zajmują stanowisko, zgodnie z którym wezwanie wnioskodawcy do dokonania samodzielnej oceny prawnej w ramach opisu stanu faktycznego jest niedopuszczalne. Jako przykład takich orzeczeń można wskazać wyroki:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 marca 2019 r. I FSK 497/17,
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 2021 r. II FSK 1049/21,
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 września 2021 r. II FSK 235/19.

O skali problemu świadczy fakt, że zgodnie z Centralną Bazą Orzeczeń Sądów Administracyjnych wyrok II FSK 1049/21 był przywoływany w orzeczeniach 509 razy (według stanu na dzień 26.07.2024 r.). Zakładając, że nie w każdym indywidualnym przypadku to konkretne orzeczenie zostało powołane oraz fakt, że nie każdy przejaw nieuprawnionych działań Organu skutkował wniesieniem skargi do sądu, można przypuszczać, że liczba postępowań prowadzonych przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z naruszeniem prawa przekroczyła tysiąc. Biorąc pod uwagę sprawę zakończoną wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 marca 2019 r. I FSK 497/17, uznać należy, że dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej prowadzi postępowania sprzecznie z przepisami prawa od 2016 r. Naruszenia prawa przez Organ dotyczyły przede wszystkim wniosków, w których przedmiotem wątpliwości były normy prawa podatkowego oparte o definicję prac badawczo-rozwojowych oraz rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 maja 2023 r. I SA/Gl 1517/22).

Zauważyć należy, że problem dostrzegł minister finansów, kierując w odpowiedzi na interwencję ministra kultury i dziedzictwa narodowego pismo Departamentu Orzecznictwa Podatkowego z dnia 12 czerwca 2023 r. sygn. DOP8.8012.19.2023 do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

„W związku z powyższym Ministerstwo Finansów zauważa, że w orzecznictwie sądowym dominuje pogląd, zgodnie z którym pojęcia >przepisów prawa podatkowego<, o którym mowa w art. 14b § 1 O.p., nie należy ograniczać wyłącznie do ustaw podatkowych, lecz należy mieć na względzie również rzeczywistą treść zawartych w ustawach regulacji mających wpływ na opodatkowanie. Zatem dopuszcza się szerokie rozumienie zakresu znaczeniowego pojęcia >przepisów prawa podatkowego< w kontekście wydawania interpretacji indywidualnych.“

Z dostępnych publicznie informacji wiadomo, że dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej pomimo setek orzeczeń sądów administracyjnych oraz wewnętrznych zaleceń ministra finansów nadal prowadzi postępowania w sposób sprzeczny z prawem. Świadczy o tym chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 czerwca 2024 r. I SA/Wr 876/23 zapadły w sprawie wniosku o wydanie interpretacji złożonego już po wydaniu przez ministra finansów pisma DOP8.8012.19.2023.

Analiza opublikowanych interpretacji indywidualnych wskazuje na ignorowanie przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zarówno licznych orzeczeń sądów, jak również wewnętrznych regulacji ministra finansów. Jako najnowszy przykład można wskazać pismo z dnia 17 lipca 2024 r. 0112-KDSL1-1.4011.240.2024.3.MK: „W piśmie z 19 maja 2024 r. (wpływ 19 maja 2024 r.) udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu tut. organu pytania: 1) jak są sklasyfikowane – na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) – faktycznie wykonywane przez Panią czynności, których dotyczy zadane przez Panią pytanie (proszę podać podstawowy symbol grupowania, który jest siedmiocyfrowy, zapisywany w blokach po dwa znaki oddzielone kropką – dla każdej z wykonywanych czynności mających być przedmiotem zapytania)? W przypadku, gdy świadczone przez Panią czynności klasyfikowane są do różnych grupowań PKWiU – należy przyporządkować poszczególne czynności do właściwych grupowań PKWiU.“

Reasumując, stwierdzić należy, że dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie realizuje swoich ustawowych obowiązków, tj. nie wydaje na wniosek zainteresowanych indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego. Postępowanie organu ma charakter ciągły i trwa przynajmniej od 2016 r. do dnia dzisiejszeg...