Kontrole i procedury – zanim będzie za późno (4) Podstawowe prawa kontrolowanego

Kiedy przychodzi do nas kontrola, jesteśmy często tak zestresowani, że zapominamy o tym, że to nie my jesteśmy dla urzędników, i że tak naprawdę wykonują oni pracę za nasze - podatników pieniądze. Nie oznacza to, że mamy zapominać o ich uprawnieniach, wynikających z ustaw i rozporządzeń oraz o tym, że oni też są w pracy (i też mogą być zestresowani). Pamiętajmy jednak o naszych prawach, zagwarantowanych przepisami - i z tych praw korzystajmy.

Prawa podmiotów kontrolowanych

Do podstawowych uprawnień, które przysługują wszystkim podmiotom kontrolowanym w toku kontroli podatkowych oraz postępowania podatkowego prowadzonych przez organy podatkowe, jak również w toku kontroli podatkowych i postępowania kontrolnego prowadzonych przez organy kontroli celno-skarbowej, należą:

• prawo pełnego udziału we wszystkich prowadzonych czynnościach kontrolnych,
• prawo czynnego udziału w każdym stadium kontroli podatkowej, postępowania podatkowego i postępowania kontrolnego,
• prawo żądania przeprowadzenia każdego dowodu, który z punktu widzenia kontrolowanego może przyczynić się do wyjaśnienia kontrolowanego stanu faktycznego,
• prawo przedstawienia zastrzeżeń i wyjaśnień do protokołu oraz złożenia wniosków dowodowych, gdy kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami dokonanymi w toku kontroli podatkowej,
• prawo do dokonania korekty deklaracji podatkowej na gruncie ustawy Ordynacja podatkowa (w przypadku kontroli organów podatkowych) oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (w przypadku kontroli organów kontroli celno-skarbowej),
• prawo do wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego, w trybie Ordynacji podatkowej;
• prawo wystąpienia z ponagleniem do organu wyższego stopnia na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie.

Udział w czynnościach kontrolnych

Podstawowym uprawnieniem kontrolowanego podatnika jest oczywiście udział we wszystkich czynnościach podejmowanych przez osoby prowadzące poszczególne procedury kontrolne.

Nie trzeba nikogo przekonywać, że bezpośrednia obecność kontrolowanego w określonych sytuacjach może okazać się wręcz niezbędna. Nie tylko wtedy, jeśli chodzi o składanie wyjaśnień dotyczących prowadzonej działalności czy przedkładanie stosownych dokumentów źródłowych.

Dowodem może być każda okoliczność, wszystkie fakty, dane, dokumenty, każdego rodzaju dowody, które mogą pomóc kontrolowanemu w obronie stanu faktycznego. W praktyce występują sytuacje, w których w toku prowadzonych postępowań organy podatkowe i organy kontroli skarbowej dążą do udowodnienia postanowionej przez siebie tezy dowodowej, w szczególności uzasadniającej wyłączenie określonych wydatków z kosztów uzyskania przychodów lub dotyczącej zaliczenia danej kategorii zdarzeń do przychodów podlegających opodatkowaniu.

W takich wypadkach prawo kontrolowanego do udziału w poszczególnych czynnościach kontrolnych jest przez organy często naruszane.

...