NSA. Odpowiedzialność członka zarządu: Ważna jest wymagalność, a nie wykonalność zobowiązania

Wykładnia art. 11 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe nie może stawiać w lepszej sytuacji zarządu spółki, która nie składa deklaracji podatkowych i nie opłaca podatków powstałych z mocy prawa, lub składa te deklaracje nierzetelnie i zaniża te zobowiązania - względem zarządu spółki, która rzetelnie wykazuje należne podatki w deklaracjach, lecz ich nie płaci w terminie - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

W grudniu 2021 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego orzekł o solidarnej odpowiedzialności podatkowej podatnika, jako byłego członka zarządu, wraz ze spółką z o.o. za zaległość tej spółki z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za 2015 r. Natomiast w lutym 2022 r. podatnik złożył wniosek o stwierdzenie nieważności ww. decyzji Naczelnika. W uzasadnieniu wniosku wskazał, że jedynym wymagalnym i niezrealizowanym zobowiązaniem spółki w okresie jego kadencji była drobna zaległość z tytułu podatku od towarów i usług. Kondycja finansowa spółki była w tamtym okresie bardzo dobra i nie wskazywała na trudności w realizacji zobowiązań. Zdaniem podatnika, sama obiektywna okoliczność niewykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych nie jest wystarczająca dla ogłoszenia upadłości. W świetle przesłanki utraty zdolności płatniczej niezbędne staje się ustalenie, że kondycja finansowa dłużnika wyklucza możliwość wykonania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Skoro wniosku o ogłoszenie o upadłości w ogóle nie należało składać, to jego niezłożenie nastąpiło bez jego winy, tym samym ziściła się przesłanka opisana w art. 116 § 1 pkt 1 lit. b Ordynacji podatkowej, a przepis ten nie został przez organ zastosowany, choć w zaistniałych okolicznościach potrzeba jego zastosowania była oczywista.

Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z sierpnia 2022 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika US. Jak zauważył Dyrektor, okoliczności dotyczące dobrej kondycji finansowej spółki nie mogą uzasadniać, że decyzja organu podatkowego wydana została z rażącym naruszeniem prawa. Ponadto wskazał, że jeżeli dłużnik nie wykonuje ciążących na nim wymagalnych zobowiązań, wówczas jest niewypłacalny, a to stwarza podstawę do ogłoszenia go upadłym. Dla określenia, czy dłużnik jest niewypłacalny nieistotny jest rozmiar i przyczyna niewykonywania zobowiązań. Organ zauważył, że spełnienie którejkolwiek z dwóch przesłanek wymienionych w art. 11 ustawy - Prawo upadłościowe (dalej: p.u.n.) obliguje zarząd spółki z o.o. do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Podatnik odwołał się, ale Dyrektor Izby Skarbowej, jako organ II instancji, decyzją z października 2022 r. utrzymał w mocy ww....