Zaliczka w podatku PIT i podatku VAT – podobieństwa i różnice

Otrzymanie zaliczki wpływa na powstanie obowiązku podatkowego w innych sposób w przypadku podatku PIT i podatku VAT.

Podatek VAT

W zakresie podatku VAT należy zwrócić uwagę na treść art. 19a ust. 8 ustawy VAT, który stanowi, że jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty (z zastrzeżeniem pewnych wyjątków).

To oznacza, że podatnik otrzymujący zaliczkę na poczet przyszłej sprzedaży jest zobligowany do odprowadzenia z tego tytuły podatku VAT. Ponadto należy pamiętać, że otrzymanie zaliczki powinno być udokumentowane fakturą VAT, zaś w fakturze końcowej należy umieścić informację o kwocie zapłaconej zaliczki.

Podatek PIT

Zupełnie inaczej do kwestii zaliczek podchodzi ustawa PIT. Jak stanowi art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy PIT do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.

W rezultacie otrzymana na poczet przyszłej sprzedaży zaliczka nie stanowi przychodu podatkowego dla przedsiębiorcy i nie generuje obowiązku podatkowego w zakresie podatku PIT.

Należy jednak zwrócić uwagę na wyjątek od wskazanej reguły. Otóż w myśl art. 14 ust. 1j ustawy PIT w przypadku pobrania wpłat na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, podlegających zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, za datę powstania przychodu podatnik może uznać dzień pobrania wpłaty. W przypadku wyboru takiego sposobu ustalania daty powstania przychodu podatnik jest obowiązany stosować go przez cały rok podatkowy. Podatnik informuje o tym wyborze w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym stosował ten sposób.

W konsekwencji przedsiębiorca może zdecydować, że otrzymane zaliczki będą stanowiły przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, jednakże opcja ta dotyczy wyłącznie zaliczek podlegających ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej.

O wyborze tej opcji przedsiębiorca informuje w zeznaniu rocznym (PIT-36 lub PIT-36L) składanym po zakończeniu roku podatkowego.

Z wyjaśnień organów podatkowych

Przedsiębiorca jest czynnym podatnikiem VAT prowadzącym PKPiR w systemie kasowym - wydatki ujmuje w księgach w dniu ich poniesienia. W ramach działalności otrzymuje zaliczki (częściowe i całkowite). Wystawia wtedy faktury i ewidencjonuje otrzymane środki przy pomocy kasy fiskalnej. Nie wybrał sposobu ustalania daty powstania przychodu, o którym mowa w art. 14 ust. 1j ustawy o PIT. Zaliczki zawsze wynikają z umów, które nie zawsze mają formę pisemną, i mogą podlegać zwrotowi. Czy zaliczki te stanowią przychód w dacie ich otrzymania, czy w dacie wykonania usługi?

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (tj. z pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwr&o...