Powódź jako siła wyższa - skutki dla przedawnienia i odpowiedzialności

W polskim prawie cywilnym brak jest definicji siły wyższej. Jednak w doktrynie i orzecznictwie, siłę wyższą najczęściej ujmuje się jako zjawisko zewnętrzne, nieuchronne, którego nie można było przewidzieć ani mu się przeciwstawić [1]. Za siłę wyższą uznaje się zdarzenia o przyczynach naturalnych (vis naturalis), czyli klęski żywiołowe, takie jak powodzie, huragany, trzęsienia ziemi oraz akty siły (vis armata), czyli zdarzenia o charakterze politycznym, takie jak wojny, stany wojenne czy zamieszki.

Przykładem siły wyższej jest obecna powódź w Polsce, która dotyka województwa dolnośląskie, opolskie i śląskie [2]. To bez wątpienia klęska żywiołowa, a zatem siła wyższa, o której mowa w kodeksie cywilnym w przepisach o zawieszeniu biegu przedawnienia roszczeń oraz o odpowiedzialności za szkody.

Zawieszenie biegu przedawnienia roszczeń

Zgodnie z art. 121 pkt 4 kodeksu cywilnego, biegu przedawnienia nie rozpoczyna się, a już rozpoczęty zostaje zawieszony co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej osoba uprawniona nie może dochodzić roszczeń przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody. Siła wyższa tworzy jedyny przypadek zawieszenia biegu przedawnienia roszczeń wszelkiego rodzaju [3].

Przewidziane w powołanym przepisie, zawieszenie biegu terminu przedawnienia, dotyczy wszystkich podmiotów prawa cywilnego oraz wszelkich przysługujących im roszczeń, których niemożliwość dochodzenia spowodowana jest siłą wyższą. Stan zawieszenia trwa do czasu ustania tej przeszkody [4].

Czas trwania przeszkody może być różny w różnych częściach kraju objętych powodzią. Przykładowo, w dniu 17.09.2024 r. Sąd Rejonowy w Kłodzku pracuje, a Sąd Rejonowy w Nysie jest zamknięty do 18.09.2024 r. [5] Nie oznacza to, że nawet jeżeli dany Sąd pracuje, to dla każdego podmiotu prawa cywilnego istnieje możliwość dojechania albo dojścia do niego, czy też przesłania do niego korespondencji. Kryterium obiektywne należy zatem powiązać z subiektywną sytuacją daneg...