Nieruchomości i podatki (11) Ulga mieszkaniowa – Własny cel mieszkaniowy - problemy interpretacyjne. Zeznanie podatkowe

Wśród powszechnie pojawiających się problemów przy wyliczaniu wartości ulgi mieszkaniowej jest zagadnienie spłaty kredytu hipotecznego dokonanej przez jednego z małżonków w sytuacji, gdy kredyt na nieruchomość został zaciągnięty przez nich oboje.

Czy za wydatek na własne cele mieszkaniowe można w takim przypadku uznać całość dokonanej spłaty czy jedynie połowę wydatkowanej kwoty?

Szczęśliwie, w świetle interpretacji podatkowych można wysnuć wniosek o ugruntowanym stanowisku organów podatków, które akceptują, że cała kwota przeznaczona na spłatę kredytu korzysta z opisanego zwolnienia od podatku. Potwierdza to m.in. pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20.02.2019 r., nr 0115-KDIT2-3.4011.420.2018.2.JG:

„Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia stwierdzić należy, że wydatki jakie Wnioskodawczyni poniesie na spłatę kredytu na nabycie działki budowlanej oraz kredytu na budowę domu jednorodzinnego stanowiących majątek wspólny Wnioskodawczyni oraz jej męża - jeżeli dom będzie służył zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawczyni - mogą zostać uznane za wydatki na własne cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 2 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co uprawnia Wnioskodawczynię do skorzystania ze zwolnienia,  o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.Należy przy tym stwierdzić, że cel mieszkaniowy, o którym mowa powyżej zostanie według Wnioskodawczyni spełniony w odniesieniu do całej kwoty wydatkowanej na ww. cel, bowiem w tym przypadku bez znaczenia pozostaje fakt, że środki pochodzące ze sprzedaży nieruchomości stanowiącej majątek odrębny Wnioskodawczyni zostały wydatkowane na spłatę kredytu na nabycie działki budowlanej oraz kredytu na budowę domu jednorodzinnego wchodzących w skład majątku wspólnego Wnioskodawczyni i jej męża.”

Jeżeli zatem jeden z małżonków uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości przychód zamierza przeznaczyć na spłatę kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, to w tej sytuacji nie ma przeszkód prawnych, aby przychód ten korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy PIT. Ponadto w takim przypadku cel mieszkaniowy zostanie spełniony w odniesieniu do całej wydatkowanej kwoty, gdyż bez znaczenia pozostaje fakt, że środki pochodzące ze sprzedaży zostaną wydatkowane na spłatę kredytu zaciągniętego wspólnie z małżonkiem. Kluczowy bowiem jest fakt, iż czynność zaciągnięcia kredytu oraz zakupu nieruchomości miała miejsce w czasie trwania związku małżeńskiego i istnienia pomiędzy małżonkami ustawowej wspólności majątkowej.

Wpływ na powyższe stanowisko ma przede wszystkim treść art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W konsekwencji taki ustrój małżeński charakteryzuje się współwłasnością łączną, co oznacza, że nie można w jej ramach wyodrębnić udziałów poszczególnych małżonków. Każdy z nich ma bowiem prawo do całego majątku powstałego w czasie trwania małżeństwa.

Powyższe ma również przełożenie na gruncie analizowanego przez nas problemu. Skoro bowiem współwłasność małżeńska ma charakter bezudziałowy, to wydatkowanie przez jednego małżonka całości środków pochodzących ze sprzedaży nieruchomości, będącej jego majątkiem odrębnym na wspólny kredyt hipoteczny, daje prawo do skorzystania ze zwolnienia w pełnej wysokości. Naturalnie należy pamiętać, że w takim układzie ze zwolnienia korzysta wyłącznie spłata kredytu, który został zaciągnięty jeszcze przed sprzedażą nieruchomości.

WAŻNE

Przeznaczenie przez jednego małżonka środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości na spłatę kredytu zaciągniętego wspólnie z drugim małżonkiem stanowi przeznaczenie środków na własny cel mieszkaniowym, co daje prawo do zwolnienia dochodu od podatku.

Dwie nieruchomości dla jednego podatnika

Omawiając różne wątpliwości interpretacyjne związane z przesłanką własnych celów mieszkaniowych warto również postawić pytanie, czy podatnik musi realizować własny cel mieszkaniowy tylko w jednej nieruchomości, czy też dopuszczalne jest traktowanie dwóch nieruchomości jako pełniących funkcję mieszkalną dla jednego podatnika.

Trzeba bowiem zaznaczyć, że ustawa PIT nie uzależnia prawa do zwolnienia od liczby nabytych nieruchomości. Nie odnajdziemy w przepisach reguły stanowiącej, iż własne cele mieszkaniowe mogą być realizowane wyłącznie w jednej nieruchomości. Warunkiem jest jedynie, aby wydatkowanie środków pochodzących ze sprzedaży było ukierunkowane na realizację funkcji bytowych.  W tym kontekście nie można zatem kategorycznie wykluczyć takich sytuacji, w których podatnik będzie realizował ww. cele w więcej niż jednej nieruchomości.

...