Nieruchomości i podatki (10) Ulga mieszkaniowa – Czym jest własny cel mieszkaniowy

Choć podstawą skorzystania z ulgi mieszkaniowej jest przeznaczenie środków na własne cele mieszkaniowe, w żadnym przepisie ustawy nie odnajdziemy definicji tego pojęcia. W związku z tym, aby wyjaśnić istotę tego sformułowania musimy sięgnąć zarówno do wykładni językowej jak i do dostępnego orzecznictwa.

Przede wszystkim przepis posługuje się zwrotem „własne”, co oznacza, że muszą to być cele dotyczące bezpośrednio podatnika i zaspokajające jego potrzeby mieszkaniowe. W konsekwencji przy obliczaniu dochodu zwolnionego od podatku można uwzględnić tylko takie wydatki, które zostały poniesione wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe podatnika, dokonującego sprzedaży nieruchomości. Oznacza to, że ze zwolnienia nie korzysta przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na zaspokojenie celów mieszkaniowych innych osób.

Podkreśla się, że aby skorzystać z omawianego zwolnienia, nie jest wystarczające samo poniesienie wydatków o charakterze mieszkaniowym - konieczne jest aby nastąpiło to w celu realizacji potrzeb podatnika. Należy także pamiętać, że realizacja własnych potrzeb mieszkaniowych jest kategorią obiektywną, co oznacza, że podatnik powinien rzeczywiście w takiej nieruchomości zamieszkiwać. W konsekwencji nawet w przypadku wydatkowania środków na nieruchomość będącą własnością podatnika, w której jednak podatnik nie mieszka albo też zaspokaja ona potrzeby bytowe innych osób, nie można uznać, że doszło do spełnienia przesłanki własnego celu mieszkaniowego.

Analogicznie wygląda sytuacja, gdy podatnik ponosi wydatki na nieruchomość, która ma pełnić funkcję lokaty kapitału. Wydatkowanie środków na nieruchomość w celu prowadzenia inwestycji w postaci najmu czy też zakupu i remontu celem późniejszej odsprzedaży z zyskiem nie jest realizacją własnego celu mieszkaniowego.

Jak czytamy w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13.03.2019 r., nr 0115-KDIT2-1.4011.8.2019.2.DW:

„Warunkiem zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest wykazanie przez podatnika, że wydatek poniesiony został na zrealizowanie jego własnych celów mieszkaniowych. Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. "dachu nad głową". Ustawodawca wyraźnie wskazał, że nabycie musi być dokonane na własne cele mieszkaniowe, a te realizowane są w dłuższym okresie (…).”

WAŻNE

Przesłanka własnego celu mieszkaniowego koncentruje się przede wszystkim na konieczności zaspokojenia bezpośrednich potrzeb podatnika. Inaczej mówiąc prawo do skorzystania ze zwolnienia daje wydatkowanie środków na nieruchomość, która dla podatnika będzie pełniła funkcję dachu nad głową.

Faktyczne zamieszkanie czy zamiar

W dalszej kolejności pojawia się pytanie odnośnie do określenia, jak długo podatnik powinien mieszkać w nowej nieruchomości, aby można było uznać, że realizuje własne cele mieszkaniowe. Także ta kwestia nie jest wyjaśniona w przepisach, jednak dość powszechnie przyjmuje się, że wydatek poniesiony na własne cele mieszkaniowe, to wydatek dokonany w zamiarze zaspokajania własnych potrzeb mieszkaniowych. W konsekwencji istotny jest zamiar przeznaczenia danej nieruchomości na cele mieszkaniowe. Trzeba bowiem zaznaczyć, że przepis nie uzależnia możliwości skorzystania ze zwolnienia od natychmiastowego zamieszkania w nieruchomości, na którą wydatkowano środki pieniężne.

...